Projekt "Bieszczady- Niebo i Gwiazdy"- Wyjazd uczniów naszego Gimnazjum na Słowację.

Sprawozdanie z wyjazdu astronomicznego dla młodzieży z Gimnazjum z Lutowiskach w dniach 11-12-13.10.2013 roku

Wyjazd astronomiczny Bieszczady – Niebo Gwiazdy odbył się w  dniach 11 – 12 – 13 października 2013 roku w Stakcinie na Słowacji. Stakcin to wieś gminna we wschodniej części Słowacji, w powiecie Snina, w historycznym regionie Zemplin. Zamieszkany przez 2 474 osoby, a jego powierzchnia wynosi 168 km². Leży w dolinie rzeki Cirochy, u podnóża Gór Bukowskich oraz graniczy z Parkiem Narodowym Połoniny. W wycieczce udział  wzięła młodzież polska z Gminy Lutowiska  i słowacka z  Gminy Stakcin. Ze strony polskiej w obozie uczestniczyło 12 uczniów i uczennic Gimnazjum w Lutowiskach (Kinga Bąk, Julia Soszyńska, Wiktoria Kochanowicz, Daria Waszkiewicz, Barbara Tkacz, Iwona Kołomyja, Kamila Grzybek, Katarzyna Sopata, Dawid Kosmecki, Wojciech Pełdiak, Maciej Skuza, Krystian Grzegorz), dwie opiekunki (nauczycielki z Gimnazjum w Lutowiskach – Pani Edyta Pereślucha oraz Pani Kamila Trybuła) oraz koordynator projektu, Jakub Doliwa. Grupa z Polski została zakwaterowana w Hotelu Armales i korzystała z posiłków przygotowanych w hotelowej restauracji. Ze strony słowackiej  w obozie wzięło udział 16 osób.

Podczas trzech dni pobytu na Słowacji młodzież wzięła udział w trzech blokach zajęć: integracja z młodzieżą słowacką, zwiedzanie Słowacji oraz obserwacje astronomiczne.  Pierwszego dnia odbyły się zajęcia integracyjne, przygotowane przez uczniów i nauczycieli Szkoły Podstawowej w Stakcinie. Goście z Polski mieli okazję dowiedzieć się jak funkcjonuje system edukacji na Słowacji, poznać historię stakcińskiej szkoły   oraz zwiedzić poszczególne klasy i pracownie przedmiotowe. Największe emocje wzbudził mecz w piłkę nożną, pomiędzy drużynami z obu krajów. Rozegrany mecz zakończył się zwycięstwem gospodarzy, ale mimo tego wszyscy byli uradowani i dobrze się bawili. Po zakończonym meczu uczniowie wraz z opiekunami zostali zaproszeni na poczęstunek do szkoły przez młodzież, Panią dyrektor i nauczycieli szkoły.

Drugiego dnia pobytu na Słowacji nastąpiło zwiedzanie regionu, poznawanie jego tradycji oraz kultury. W ramach zorganizowanych wycieczek uczniowie z Lutowisk zwiedzili miejscowość Stakcin,  zaporę wodną w Starinie,  cerkwie i kościółki w miejscowościach Rusky Potok i  Ulicskie Krive, oraz miniatury cerkwi w Ulicu.

Zapora wodna w Starinie jest to największy słowacki i zarazem największy w Europie Środkowej zbiornik wodny pitnej, który zaopatruje w wodę wiele słowackich miejscowości min. Perszow i Koszyce, do których woda biegnie rurociągiem ok. 130 km. Zalew Starina powstawał w latach 1983 – 1987. Na rzece Cirocha zbudowano ziemną zaporę wodną w pobliżu wsi Jałowa. Leżąca najbliżej zapory wieś Starina została zalana w całości, stąd też nazwa zbiornika. Zarówno Starina, jak i 6 innych wsi zostało wysiedlonych – przeniesiono ok. 3500 mieszkańców zamieszkujących w ponad 700 domach, które rozebrano. Przesiedlenia zaczęły się już w latach 70 XX wieku. Oprócz Stariny były to: Vežká Požana, Zvala, Smolník, Dara, Ostrużnica i Ruské. Ponieważ zalew Starina jest ujęciem wody pitnej jest to strefa chroniona. Nad jego brzegami nie wolno pływać, łowić ryb, biwakować, uprawiać sportów wodnych, nie wolno również wjeżdżać samochodem na tereny w pobliżu zbiornika. Na stromym stoku znajduje się przeznaczony dla turystów zadaszony taras widokowy oraz szereg tablic informujących o Parku Narodowym Połoniny oraz tzw. Parku Ciemnego Nieba.

Główne zadania zbiornika to zapewnienie wody pitnej oraz funkcja zbiornika retencyjnego mającego chronić przed zalaniem, tereny znajdujące się poniżej zapory.

Powierzchnia całego zalewu wynosi 311,4 ha. Zrzut wody następuje przez urządzenie znajdujące się ok. 50 m od zapory, w którym znajdują się 4 punkty poboru wody w zależności od aktualnego poziomu, na wysokościach odpowiednio: 305, 313, 322 i 331m n.p.m.

Podstawowe parametry zapory i zbiornika Starina:

wysokość zapory: 50 m
długość zapory: 345 m
szerokość zapory: 7 m
maksymalny poziom wody: 340 m n.p.m.
minimalny poziom wody: 309,6 m n.p.m.
całkowita pojemność zbiornika: 59,8 mln m3
moc hydroelektrowni: 112 kW.

Rusky Potok to wieś z roku 1635, położona również w powiecie Snina. Znajduje się w niej drewniany Kościół św. Michała Archanioła pochodzący z 1740 roku. Jest to zadziwiająco piękna i niezwykła świątynia o typu bojkowskiego, która ma trzy pomieszczenia. W areale znajduje się drewniana dzwonnica z roku 1956. Ikonostas pochodzi z okresu powstania budowli (ok. 1700 roku).Najcenniejsze są księgi liturgiczne drukowane cyrylicą z II połowy XVII wieku.

Ulicske Krive to wieś z roku 1478, położona w powiecie Snina. Znajduje się w niej drewniany Kościół św. Michała Archanioła pochodzący z 1718 roku. Ma on trójdzielną budowlę typu bojkowskiego, osadzoną na niskich fundamentach kamiennych. Ikonostas pochodzi z XVIII wieku i zrobiony jest w stylu barokowym. Niektóre ikony np. świętego Mikołaja  i Chrystusa Pantokratora pochodzą z XVI wieku.

Ulič to wieś z roku 1451, położona w powiecie Snina. Znajduje się tam Park Miniaturowych Cerkwi.

Dopełnieniem programu drugiego dnia był blok zajęć edukacyjnych, które odbyły się w Planetarium i Obserwatorium na Kolonickim Sedle. Tam, pod czujnym okiem astronoma uczniowie wzięli udział w obserwacjach słońca, obserwacjach księżyca oraz podglądaniu najciekawszych obiektów na nocnym niebie. Obejrzeli także specjalnie przygotowany dla nich pokaz w planetarium oraz poznali charakterystykę znajdujących się w placówce teleskopów.

W obserwatorium Kolonice na Kolonickim sedle znajduje się największy na Słowacji teleskop, pozyskany z Ukrainy. Średnica głównego zwierciadła wynosi 1m. Od 2010 roku obok znajduje się planetarium. Zainstalowano w nim projektor ZKP2, umieszczony na hydraulicznym podnośniku, co umożliwi jego chowanie w podłodze planetarium oraz kopułę projekcyjną, która zrobiona jest w bardzo ciekawy sposób – ekran projekcyjny tej półkolistej kopuły wykonany jest z tkaniny, która podczas projekcji napinana jest za pomocą podciśnienia wytwarzanego pomiędzy nią a dachem planetarium.

Trzeciego dnia po wykwaterowaniu uczniowie wraz z opiekunami zwiedzali Muzeum Vihorlatskie w Hummennem. Muzeum Vihorlatské powstało w 1960 roku, przy czym od 1969 roku ma siedzibę w budynku renesansowego pałacu pochodzącego z XVII wieku. Pałac – kasztel powstał na przełomie XVI i XVII wieku, związany jest z losami rodziny Drugethy. W obecnych czasach w pałacu znajdują się zbiory muzealne o tematyce historycznej i krajoznawczej.

Ekspozycje stałe:

Ekspozycja historii sztuki powstała w roku 1971, przedstawia zwiedzającym dawną kulturę mieszkalną szlachty od czasów renesansu aż do XX wieku.

Ekspozycja przyrodnicza w północnym skrzydle pałacu przedstawia środowisko naturalne powiatu Humenné.

Dział galerii powstały w 1989 roku, skupia się na działalności wystawczej, kulturalnooświatowej oraz publikacyjnej. Organizuje wystawy artystów krajowych i zagranicznych, gromadzi informacje o życiu i twórczości artystów regionalnych.

W parku pałacowym zlokalizowana jest ekspozycja budownictwa ludowego oraz wyposażenia wnętrz (np. życie szlachty w XXX wieku oraz flora regionu.

Po zakończeniu wycieczki młodzież powróciła do domów do Lutowisk z głowami pełnymi wrażeń.

Opiekun grupy: Edyta Pereślucha